
Obrzędy wielkanocne na Podkarpaciu
Wielkanoc jest najważniejszym i zarazem najstarszym świętem chrześcijaństwa. Obchodzi się je na pamiątkę Zmartwychwstania Jezusa. Te święta mają swoją ciekawa tradycję.
Wielki Czwartek to święto kapłanów. W tym dnu obmywa się nogi 12 kapłanom co ma nawiązywać do gestu Chrystusa, który obmył nogi swoim uczniom. Pod koniec mszy ołtarz oczyszcza się ze wszystkiego, a wszystkie dzwony milkną. Tak jest aż do czasów zmartwychwstania. z kolei drewniane kołatki są symbolem zdrady Judasza.
Wielki Piątek to czas odsłaniania Grobów Pańskich. W Polsce taka tradycja jest od wieku XVII. Przy grobach stoją honorowe straże. Ta tradycja jest typowa przede wszystkim dla Podkarpacia. W tym miejscu straż pełnią "turki" na pamiątkę zwycięskiej bitwy pod Wiedniem. Ich strój nawiązuje do historycznych mundurów wojskowych. Dawniej w Wielki Piątek o świcie wędrowano nad strumienie w celu obmycia rąk i twarzy. Wierzono bowiem, że woda tego dnia ma wyjątkowe właściwości.
Wielka Sobota jest dniem największej żałoby w kościele. Wówczas przy grobie Jezusa trwa adoracja. Innym elementem tego dnia jest święcenie wody, ognia oraz pokarmów, które nazywa się popularnie święconką. Dawniej święcono wszystko co miało być spożywane w Niedzielę Wielkanocną. Były to pisanki, sól, chleb, szynka, mazurki, strucle, chrzan, masło, ser, kołacze oraz baby wielkanocne. Koszyki oczywiście odpowiednio się stroiło. Dzisiaj wygląda to już o wiele skromniej, a do kościoła przynosi się znacznie mniej pokarmów.
Dawniej woda święcona była rano, w południe święcono jedzenie, a wieczorem ogień. Obecnie zaś święcenie wody i ognia odbywa się wieczorem. Poza tym zwyczaj nakazuje zanieść do domu ogień odpalony od paschału. Dawniej niedopałki z ogniska, które rozpalane było przed kościołem zanoszona na pola i wtykano w ziemię. Wierzono bowiem, że ochroni to uprawy przed gradobiciem. Z kolei święcona w Wielką Sobotę woda z zanurzonymi w niej węglami z ogniska była wykorzystywana przez księdza do błogosławienia domów w czasie kolędy.
Niedziela Wielkanocna to najważniejsze święto chrześcijaństwa. Tego dnia pozdrawia się zawołaniem "Chrystus zmartwychwstał!". Odpowiedź na to brzmi "Prawdziwie zmartwychwstał!". Po rezurekcji według tradycji zasiada się do śniadania wielkanocnego, które każdorazowo zaczyna się od dzielenia święconym jajkiem i złożenia sobie życzeń tak aby każdemu Bóg pozwolił doczekać kolejnej Niedzieli Wielkanocnej.
Poniedziałek Wielkanocny znany powszechnie jako śmigus-dyngus czy lany poniedziałek to zabawa doskonale wszystkim znana. Oblewać można wszędzie i wszystkich przez cały dzień. Według tradycji zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na wyjście za mąż. W Polsce tradycja ta ma o wiele większe znaczenie niż w innych krajach.
Dawniej w Lany Poniedziałek lub w Wielką Niedzielę po sumie i obiedzie szło się na pola święcić je. Niektórzy święcili tylko te położone najbliżej domu, a inni wszystkie bez względu na odległość. W tym celu wykorzystywano palmy oraz wody z potoków święcone w Wielką Sobotę.
Komentarze (0)